稼働率と可動率
ระหว่าง2คำนี้ ดูเผินๆเหมือนจะอ่านออกเสียงเหมือนกัน ความหมายก็น่าจะเหมือนกัน เขียนได้2แบบหรือป่าว??? แต่.. สองคำนี้แตกต่างกันโดยสิ้นเชิง เดี๋ยวจะเหลาให้ฟัง
稼働率 อ่านว่า かどうりつ ส่วน可動率 อ่านว่า べきどうりつ
คำว่า "稼働率"ในความเข้าใจทั่วๆไป ก็จะหมายถึงประสิทธิภาพการเดินของเครื่องจักร หรือ Efficiency
เป็นคำที่พวกเราคุ้นเคยกันดี ซึ่งเข้าใจตามนี้ก็ไม่ผิดอะไร
แต่ความหมายจริงๆ จะเป็นเรื่องของ สัดส่วนภาระงาน(生産負荷)
สมมุติ...เครื่องMolding มีกำลังการผลิต 100โมลด์/วัน (เวลาทำงานปกติ)
และมีออเดอร์จากลูกค้า ซึ่งต้องผลิตที่ 70โมลด์ ก็จะเท่ากับ 稼働率70%
* ดัชนีนี้มีไว้สำหรับพิจารณาเพื่อวางกลยุทธิ์การขาย การผลิต การลงทุนหรือจัดการเครื่องจักร
ส่วน"可動率" หมายถึง สัดส่วนเวลาการเดินเครื่องจักร
สมมุติ...เครื่องMolding มีเวลาเดินเครื่อง 8ชั่วโมง/วัน
แต่พอผลิตจริงอาจมีปัญหาเครื่องจักรหยุด หรือมีเรื่องของการเตรียมงานเปลี่ยนโมเดล(段取替え)ทำให้เครื่องจักรเดินได้จริงๆแค่ 7.5ชั่วโมง ก็จะเท่ากับ 可動率93.75%
ซึ่งการคำนวณเวลาที่เครื่องจักรเดินได้จริงๆ เป็นไปตามสูตรนี้
จำนวนโมลด์ที่ผลิตจริง 𝖷 เวลามาตรฐาน (เช่น Cycle Time 30วินาที/โมดล์)
เวลาเดินเครื่องจักรทั้งหมด
900โมลด์ 𝖷 30วินาที -->27,000/60 = 450นาที(7.5ชั่วโมง)
480นาที(8.0ชั่วโมง)
可動率 = 93.75%
อ้างอิงจาก: カイゼンベース